مقدمه:
هرساله میلیونها نفر در سراسر جهان، ابتلا به سرطان یا بدخیمی را تجربه می کنند. سرطانها دومین علت مرگ ومیر در کشورهای پیشرفته می باشد (۱). بدخیمی های سر و گردن از جمله شایع ترین سرطان ها در انسان میباشند که نقاط آناتومیک متعددی از سر و گردن را درگیر میکنند. سرطانهای اروفارنژیال در کشورهای درحال توسعه شایع ترند.(۲،۳) هدف از درمان بیماران مبتلا به سرطان ، علاج قطعی بیماری و ارتقاء کیفی زندگی بیمار در مدت ابتلا به بیماری می باشد. درمان سرطان های سروگردن ظرف سه دهه اخیر دستخوش تغییرات زیادی در هر سه نوع درمان جراحی، پرتودرمانی و شیمی درمانی شده است ولی از طرفی استفاده بیشتر از شیمی درمانی و پرتو درمانی باعث شده که به تبع آن عوارض متعددی ناشی از این درمان ها از جمله موکوزیت یا التهاب مخاط دهان نیز افزایش یابد.(۴) میزان مشکلات ناشی از پرتو درمانی بستگی به نوع، مقدار دوز و روش درمان دارد.(۵) موکوزیت ناشی از پرتو درمانی شایع ترین عارضه است.(۶) درمعرض اشعه یونیزان بودن مخاط دهان و حلق باعث التهاب اپی تلیوم به خصوص در هفته دوم و سوم می شود . موکوزیت شدید با زخم دهان و گلو و بلع بسیار دردناک ظاهر می شود که به دلیل کاهش سطح کیفیت زندگی حتی می تواند باعث قطع درمان شود.هم چنین ممکن است موکوزیت باعث ایجاد مشکلاتی حین درمان مانند ناتمام ماندن درمان به علت عدم تحمل بیمار، کاهش وزن، اختلال درغذا خوردن و نیاز به مصرف داروهای متعدد گردد.(۷)موکوزیت یا التهاب مخاط دهان در تمامی بیماران تحت پرتو درمانی سر و گردن که تمام یا قسمتی از حفره دهان تحت تابش اشعه یونیزان قرار دارد، دیده می شود.(۷) این ضایعات که ناشی از اثر موضعی اشعه یونیزان بر مخاط دهان می باشند می توانند براساس عوامل خطری مانند سن بیماران، جنسیت، وضعیت بهداشت دهان، دوز یا مقدار اشعه و تکنیک پرتودرمانی، ابتلا به بیماری زمینه ای خاص یا اعتیاد به دخانیات از بیماری به بیماری دیگر متفاوت باشد(۷). برای درمان این عارضه روشهای مختلفی در نظر گرفته شده که متاسفانه هیچ کدام امتیازی به بقیه نداشته است.میزان بروز و شدت التهاب مخاط دهان در مطالعات، متفاوت ذکرشده است این تفاوت ها ناشی از خصوصیات بیماران، نوع بدخیمی، رژیم های دارویی و پروتکل درمانی می باشد. به طورکلی شیوع این عارضه با توجه به نوع درمان از ۲۰ تا ۹۰ درصد گزارش شده که دراین میان به طور متوسط تفریبا در۴۰ درصد موارد رخ می دهد. با ایجاد التهاب مخاط دهان خطر عفونت در بدن بیماران افزایش می یابد.(۶،۷)دهان محیطی سرشار از انواع باکتری ها و قارچ ها است و مخاط دهان به عنوان یک سد فیزیکی از بیماری زایی این عوامل جلوگیری می کند . با ایجاد زخم در دهان و ازهم گسیختگی مخاط امکان هجوم عوامل فرصت طلب بیماری زا و خطر عفونت های ثانویه افزایش می یابد.(۶)شدت موکوزیت وابسته به اندازه ناحیه تحت تابش، فاصله بین تابش ها، دوز تابش، سابقه اکسپوژر قبلی و یا وجود بیماری زمینه ای مثل دیابت و بیماری های بافت همبند است . حداقل نیمی از کسانی که با دوز Gy 60 تا ۷۰ در ۶ تا ۷ هفته تحت درمان هستند دچار موکوزیت Grade 3 می شود.(۶)
سرطان
سرطان بیماری است که به وسیلۀ تکثیر کنترل نشدۀ سلول های نئوپلاستیک نابهنجار مشخص می شود، عوامل موثر در آن عبارتند از:۱ – موتاسیون ژنتیکی و اکتسابی مانند دود سیگار و الکل ۲ – اختلالات کروموزومی ۳ – حضور فاکتورهای انکوژن ۴ – استفاده از داروهای سرکوب گر ایمنی یا ابتلا به بیماری های سرکوب کننده ایمنی به دلیل کاهش سلول های Natural Killer که مستقیماً بر روی سلول های سرطانی اثر می کند. برای تبدیل سلول طبیعی به یک سلول سرطانی حداقل ۳ تا ۶ موتاسیون سوماتیک لازم است. (۷)تظاهرات بالینی سرطانهای سر و گردن معمولا بصورت:۱ – تودۀ قابل لمس ۲ – تغییر رنگ پوست یا مخاطی که در معرض دید می باشند ۳ – افزایش حجم گره های لنفاوی ۴ -اختلال در عملکرد ارگان ها دیده شده است.
سرطانهای سر و گردن
حدود ۹/۲ % از موارد جدید سرطانهای تشخیص داده شده شامل انواع سرطانهای سر و گردن هستند و یک سوم از این موارد در خانمها رخ می دهند و به جز تومورهای بزاقی و نازوفارنژیال بقیه موارد معمولاً بعد از ۴۰ سالگی اتفاق می افتد. سیگار، الکل و ویروسهایی مثل پاپیلومای انسانی از عوامل اصلی خطرزا هستند. اکثر سرطانهای سر و گردن از اپیتلیوم منشا می گیرند که شایعترین آنها تومور سلول سنگفرشی[۱] (SCC) است.(۸)
درمانهای سرطان
بطور کلی اساس درمان درتمام سرطانها شامل جراحی، پرتو درمانی، شیمی درمانی، و داروهای هورمونی و احتمالا پیوند مغز استخوان می باشد، که به ناچار بیمار را در معرض عوارض زیادی قرار می دهد.(۷)
پرتو درمانی سروگردن
پرتو درمانی به تنهایی در درمان بدخیمی های حساس به اشعه مانند لنفوما یا سارکوم کاپوزی استفاده می شود .بعضی سرطانها مانند کانسرهای اپی تلیال دستگاه گوارش از جمله حفره دهان، رادیوسنستیو متوسط هستند ، دراین نواحی پرتو درمانی به تنهایی در تومورهایی با قطر ۳ سانتیمتر یا کمتر و تومورهای غیر قابل جراحی، حال به علت موقعیت خطیر یا بیماریهای سیستمیک ممانعت کننده از بیهوشی استفاده می شود.
محصول های مرتبط
ماهیت امید و ارتباط آن با حمایت اجتماعی و حمایت پرسنل درمانی در بیماران مبتلا به سرطان
مقدمه: امید از مهمترین منابع مقابلهای برای بیماران مبتلا به سرطان است. حمایت پرسنل درمانی و حمایت اجتماعی در ارتقاء…
فراوانی نسبی آنزیم متالوبتالاکتاماز در سویههای سودوموناس ائروژینوزای جدا شده از نمونههای بالینی در شهر یزد به روش E Test
مقدمه و هدف: متالوبتالاکتامازها (MBL) آنزیمهایی هستند که توسط باسیلهای گرم منفی غیر تخمیری مانند سودوموناس آئروژینوزا تولید شده و…
سنجش کیفیت خدمات بیمارستانی در مراکز آموزشی- درمانی دانشگاه علوم پزشکی قزوین کاربرد تحلیل اهمیت _عملکرد(92-1391)
مقدمه: ارائه خدمات با کیفیت یکی از کارکردهای اصلی نظام سلامت می باشد. رضایت مشتری در قلب هرسازمانی وجود دارد…
ردیابی هیستوموناس مله اگریدیس در بوقلمون های کشتارشده دراستان اصفهان
به منظور ردیابی هیستوموناس مله اگریدیس در بوقلمونهای کشتار شده در استان اصفهان، ۲۰۰ نمونه خون و ۲۰۰ نمونه کبد…
رابطه مدیریت دانش و خلاقیت در مراکز آموزشی و درمانی دانشگاه های علوم پزشکی شهر تهران
اهمیت فزاینده دانش در عصــر حاضر، سازمان ها را ناگزیر می سازد تا نسبت به معانی ای چون خلاقیت در…
ممیزی بالینی ترانسفوزیون فرآورده های خونی در کودکان مبتلا به تالاسمی در بخش و درمانگاه خون مرکز آموزشی درمانی کودکان تبریز، 1392
مقدمه: بیماران تالاسمی از مصرف کنندگان مداوم خون میباشند، ترانسفوزیون خون بدون عارضه، به دانش، اجرای مطلوب و به موقع…
قوانین ثبت دیدگاه